Sosyal düzenin anahtarı: Ahlak kuralları

İnsanlar arası ilişkileri düzene koyan, kişinin bir başkasına karşı nasıl davranması gerektiğini gösteren, görev ve sorumlulukları belirleyen sistemlerden biri de ahlak kurallarıdır. Bu kurallar sayesinde herkes bir başkasının nasıl davranacağını kestirebilmekte, kendi hak ve sorumluluklarının sınırını bilmekte ve böylece medeni bir sosyal düzen kurulabilmektedir.

Ahlak kurallarının iş dünyasındaki karşılıklarından biri de etik kodlardır. Son yıllarda daha fazla gündeme gelen etik kodlar, şirketler ile ilişkide bulunduğu taraflar arasında yapılan bir sözleşme gibidir. Etik kodlarını kamuoyuna ilan eden bir şirket, kendi çalışanı, ortakları, müşterileri, kamu kurumları ve üçüncü şahıslarla olan ilişkilerinde hangi kurallara riayet edeceğini, bu ilişkide tarafların hak ve sorumluluklarının neler olduğu, şirketten kaynaklanacak bir zarar durumunda bunun nasıl telafi ve tazmin edileceği gibi hususlara yer vermektedir. Böylece ilgili şirket, kendini sadece yasalarla değil aynı zamanda ilan ettiği etik kodlarla da yükümlü tutmaktadır.

Bazı şirketler tarafından çalışanların haksızlığa uğratıldığı, doğal kaynakların hunharca sömürüldüğü, insan sağlığının hiçe sayıldığı durumlarla karşılaşabilmekteyiz. Bu ve benzeri istismar örnekleri, ilgili şirketlerin itibarını zedelemekte ve bunun sonucunda şirketlerin satış ve kâr rakamları olumsuz etkilenmektedir. Son dönemde etik kodların popülerleşmesinin bir nedeninin şirketlerin kârlılık hesabı olduğu anlaşılmaktadır, ancak meseleye kâr-zarar hesabının dışında, ahlaki gayelerle yaklaşan şirketler de bulunmaktadır ve bu tutum elbette daha değerlidir.

Tabii ki mesele sadece etik kodlar ilan etmekle kalmamakta, bilakis belki de bundan sonra başlamaktadır. Şirketlerin ilan ettiği etik kodlar, dostlar alışverişte görsün kabilinden olmamalı, hayata doğrudan temas etmeli, sosyal ilişkilere etki etmelidir. Aksi takdirde sadece retorikten öteye geçemeyecek ve hatta ahlakın istismarına dönüşebilecektir. Bu nedenle ilan edilen etik kodların ne derece uygulandığı ve dolayısıyla iş ilişkilerini ne kadar dönüştürdüğü önemlidir.

İş hayatı ile ahlakı birlikte yürütmeyi önemseyen bir dernek olarak etik kodları gündemimize almak ve çeşitli boyutlarıyla değerlendirmek kaçınılmaz olmuştur. Bu sayımızın dosya konusu olarak belirlediğimiz “mesleki etik kodlar” alanında Doç. Dr. Yasin Çakırel ile bir röportaj gerçekleştirdik. Kendileri, etik kodlar konusunda genel bir panorama çizdi, meselenin temel yönlerine dikkat çekti ve sivil toplumun rolünü değerlendirdi. Doç. Dr. Günce Demir ise etik kodların neden gerekli olduğunu ve nasıl hazırlanması gerektiğini anlaşılır bir şekilde ortaya koydu. Dr. Öğr. Üyesi Bekir Gül ise etik kodların önemi ve rolü üzerinde durdu. Konuya farklı perspektiflerden yaklaşıp farklı bir boyut katan bu çalışmalar, konuyu gündemimize daha etraflıca taşımış olacaktır.

Derneğimizin yirminci yılını idrak etmeye devam ediyoruz ve bu minvalde geçtiğimiz üç ayda yapılan dernek faaliyetleri, ziyaretler, programlar, derneğimize yeni katılan üyeler hakkındaki bilgilere iç sayfalarımızdan ulaşabilirsiniz.

Yahya Ayyıldız

Editör